Η ιδιωτική ζωή των δέντρων του Alejandro Zambra

Ποτέ μου δεν μπόρεσα να καταλάβω ποιός είναι ο λόγος που οι περισσότεροι αναγνώστες έχουν συνδέσει το μεγάλο όγκο των βιβλίων με την καλή λογοτεχνία. Σίγουρα ένα βιβλίο με πολλές σελίδες είναι πιο χορταστικό και σου κρατάει περισσότερο καιρό συντροφιά, αλλά εξίσου δυνατά συναισθήματα μπορεί να σου προκαλέσει και ένα μικρότερο έργο. Ας μην ξεχνάμε τις περιπτώσεις του Ξένου του Camus και της Μεταμόρφωσης του Kafka. Δύο ολιγοσέλιδα αριστουργήματα του περασμένου αιώνα που συνεχίζουν να μαγεύουν και να επηρεάζουν τους αναγνώστες μέχρι και σήμερα.

Το προτεινόμενο βιβλίο αυτής της ανάρτησης δεν έχει σίγουρα ούτε το βάθος ούτε την αίγλη των δύο προηγούμενων παραδειγμάτων, αλλά αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή ανάμεσα στους εκδοτικούς καταλόγους αυτής της χρονιάς. Η νουβέλα του Alejandro Zambra με τίτλο Η ιδιωτική ζωή των δέντρων αριθμεί μόλις 94 σελίδες και διαβάζεται σε μία μέρα, αλλά υπόσχεται να συντροφεύσει τον αναγνώστη της για πολύ καιρό αργότερα.

O Alejandro Zambra, ήδη γνωστός στα ελληνικά γράμματα από το Τρόποι να γυρίσεις σπίτι, γεννήθηκε το 1975 στο Σαντιάγκο της Χιλής. Διδάσκει λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο Diego Portales και παράλληλα αρθρογραφεί λογοτεχνικές κριτικές στον Χιλιανό τύπο. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές και τρία πεζά, όλα μικρά σε έκταση και μεταφρασμένα στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη (Μπονσάι) και Ίκαρος ( Τρόποι να γυρίσεις σπίτι, Η ιδιωτική ζωή των δέντρων).

«Η ζωή είναι ένα πελώριο άλμπουμ όπου φυλάς ένα παρελθόν στιγμιαίο, με χρώματα εκκωφαντικά και παγωμένα»

Ο Χούλιο, σύζυγος της Βερόνικας και θετός πατέρας της Ντανιέλας, αφιερώνει τις Κυριακές του στη συγγραφή. Τα βράδια για να κοιμίσει το κορίτσι σκαρφίζεται ιστορίες με δέντρα. Το βράδυ όμως αυτής της Κυριακής τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η Βερόνικα έχει αργήσει και ο Χούλιο την περιμένει εναγωνίως φοβούμενος για το χειρότερο. Τι θα πει στην μικρή Ντανιέλα αν η μητέρα της δεν επιστρέψει; Ποιά ιστορία θα σκαρφιστεί;

Η ιδιωτική ζωή των δέντρων είναι ένα βιβλίο δίχως αρχή, μέση και τέλος. Όλη η υπόθεση του διαδραματίζεται ουσιαστικά σε ένα βράδυ. Η αφήγηση είναι γεμάτη αναδρομές και προλήψεις ενώ το ύφος είναι φιλικό με έντονα στοιχεία προφορικότητας και ανά διαστήματα θύμιζε παραμύθι, όχι απαραίτητα για μικρά παιδιά.

«Η μνήμη δεν είναι καταφύγιο. Μένει ένα ασυνάρτητο ψέλλισμα ονομάτων δρόμων που δεν υπάρχουν πια»

Πρόκειται για ένα πάρα πολύ γλυκό βιβλίο στο σύνολό του. Σου αφήνει κάτι μέσα σου, ειδικά αν έχεις βρεθεί και εσύ σε κάποια παρόμοια κατάσταση. Στη κατάσταση, δηλαδή, που χρειάζεσαι τα παραμύθια για να μπορέσεις να καταλάβεις και να ανταπεξέλθεις στην καθημερινότητα. Αυτή η αναγκαιότητα είναι πιο συχνή στη παιδική ηλικία, αλλά είναι και κάτι που δεν σταματάει να αναζητεί ποτέ καθώς μεγαλώνει ο άνθρωπος.

Ένα επίσης πολύ ιδιαίτερο κομμάτι του βιβλίου είναι ο τρόπος που αποδίδεται η σχέση πατριού και κόρης. Δεν είναι απλά κάτι που υπάρχει, ξεκίνησε μεν από τυχαιότητα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι παραμένει μια σχέση παγωμένη και αμετάβλητη. Όπως όλες οι σχέσεις, έτσι και αυτή χτίζεται σιγά σιγά και δοκιμάζεται με σκαμπανεβάσματα και απρόοπτα.

Κλείνοντας, θα ήταν απερισκεψία εκ μέρους μου να μην αναφερθώ στη μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη, έναν μεταφραστή που θαυμάζω τόσο για την μεταφραστική ικανότητά του όσο και για το προσωπικό αναγνωστικό του γούστο. Με όποιο έργο και αν καταπιαστεί ο Κυριακίδης, είτε πρόκειται για κάποιο βαβελικό πόνημα των ou.li.po είτε για κάποιο ισπανόφωνο μυθιστόρημα της τελευταίες δεκαετίας, το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Η ιδιωτική ζωή των δέντρων, αν και μικρό σε μέγεθος βιβλίο, δεν θα ήταν τόσο προσφιλής στο αναγνωστικό κοινό χωρίς τις επεξηγηματικές σημειώσεις του μεταφραστή.

---

Και επειδή άνθρωπο που αγαπάει και μεταφράζει τον Περέκ τον αγαπάμε και εμείς, διαβάστε την  πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Κυριακίδη στο Popaganda!