Μνήμες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σε δυο πράξεις. (Πράξη δεύτερη)

Μεγάλη Βρετανία: «The boy in the striped pajamas» (2008)

Βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Ιρλανδού συγγραφέα John Boyne, αυτό το βρετανικό φιλμ μας παρουσιάζει μια ακόμα τραγική πτυχή του Ολοκαυτώματος, ιδωμένη αυτήν την φορά, όμως, από τα αθώα μάτια ενός οχτάχρονου αγοριού, του Bruno. O Bruno περνάει ανέμελα τα παιδικά του χρόνια στο ναζιστικό Βερολίνο της δεκαετίας του ’40, οπότε και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη. Η ζωή του θα αλλάξει ριζικά και πραγματικά από τη μια μέρα στην άλλη, όταν ο στρατιωτικός πατέρας του παίρνει προαγωγή και γίνεται διοικητής ενός ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης και εξόντωσης Εβραίων κάπου στην γερμανική εξοχή. Πατέρας, μητέρα, κόρη και μικρός, μετακομίζουν μακριά από την πόλη, σε μια γκρίζα έπαυλη κοντά στο στρατόπεδο. Οι μέρες του Bruno κυλούν βαρετά, μέχρις ότου, αψηφώντας τις γονικές υποδείξεις, πλησιάζει το στρατόπεδο και ανακαλύπτει πως μέσα υπάρχει ένα συνομήλικό του αγόρι, ο Shmuel. Παρά τα συρματοπλέγματα και τις εμφανέστατες διαφορές που τους χωρίζουν, Shmuel και Bruno αναπτύσσουν μια φιλία αγνή και ειλικρινή, που δεν σπιλώνεται από το μίσος που επικρατεί τριγύρω τους. Και ενώ ο μικρός πρωταγωνιστής θεωρεί πως ο νέος του φίλος ζει σε ένα αγρόκτημα, φορώντας πιτζάμες και περνώντας ευχάριστα την ώρα του παίζοντας παιχνίδια με την παρέα του, η σκληρή πραγματικότητα δεν θα αργήσει να αποκαλυφθεί και οι συνέπειες που του επιφυλάσσει θα είναι απρόσμενες. Η καθηλωτική αυτή ταινία, με το τέλος που σου κόβει την ανάσα, δεν μπορεί παρά να σου φέρει δάκρυα στα μάτια και να σε κάνει να θέλεις να ξεφωνήσεις ένα μεγάλο «γιατί;», καθώς αναλογίζεσαι την παράνοια ενός πολέμου που στέρησε την ζωή σε χιλιάδες ψυχές, μην επιτρέποντας σε πολλές από αυτές ούτε καν να μεγαλώσουν…

Γαλλία: «Au revoir les enfants» (1987)

Έχοντας παρόμοια θεματική με την προηγούμενη ταινία, αυτό το δημιούργημα του Γάλλου σκηνοθέτη Louis Malle, διηγείται το χρονικό της φιλίας που αναπτύσσεται το χειμώνα του ’44 ανάμεσα σε δυο δωδεκάχρονους μαθητές γαλλικού οικοτροφείου. Το οικοτροφείο αυτό, διοικούμενο από καθολικούς μοναχούς, αποτελεί παραδεισένια όαση μέσα στο κολαστήριο του πολέμου που μαίνεται και καταφύγιο για κατατρεγμένα Εβραιόπουλα. Ένα από αυτά τα Εβραιόπουλα είναι και ο Jean, ο οποίος από τη στιγμή που γνωρίζεται με τον μικρό Παριζιάνο Julien μπαίνει στο στόχαστρό του. Τα δυο παιδιά, αρχικά αντίπαλοι, οικοδομούν σταδιακά μια γερή φιλία, η οποία δεν μολύνεται από το αντισημιτικό πνεύμα της εποχής και παραδίδεται στην οθόνη από τον σκηνοθέτη με ρεαλισμό και αληθοφάνεια. (Ίσως σε αυτό να συμβάλλει και το γεγονός πως το φιλμ είναι βασισμένο σε αληθινό περιστατικό που βίωσε ο ίδιος ο Malle.) Η φιλία των αγοριών δεν κλονίζεται, τουναντίον ενισχύεται, όταν ο Julien ανακαλύπτει την αληθινή ταυτότητα του Jean, οπότε πλέον και οι δυο ξέρουν πολύ καλά πως το μυστικό αυτό που μοιράζονται πρέπει να φυλαχτεί όσο το δυνατόν καλύτερα για να εξασφαλιστεί η επιβίωση του μικρού Εβραίου… Η γλυκόπικρη αυτή ταινία του σκηνοθέτη που μας χάρισε το 1960 το γλυκύτατο «Zazie dans le métro», είναι ένας ύμνος στην φιλία, που δεν γνωρίζει από θρησκείες και, όντας αληθινή, δεν αμαυρώνεται με οποιοδήποτε είδος προδοσίας. Ταυτόχρονα, όμως, έρχεται να τονίσει την σκληρή μετάβαση από τον ανέμελο και αθώο παιδικό κόσμο στην αμείλικτη πραγματικότητα, καθώς αφηγείται μια ιστορία πρόωρης ενηλικίωσης, η οποία πραγματοποιείται ξαφνικά και με τρόπο βίαιο. Αιτία της; Μα ποια άλλη παρά ο φρικτός πόλεμος που σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά του και επιφέρει συνέπειες καταστροφικές…

Πολωνία: «In darkness» (2011)

Βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, ίσως το «Στο σκοτάδι» να συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο σκληρές ταινίες με θεματική το Ολοκαύτωμα και τον εφιάλτη των Εβραίων. Με σκοτεινά πλάνα και άκρως βίαιες μα ρεαλιστικές σκηνές, ο σκηνοθέτης του εμβληματικού «Europa Europa», Agnieszka Holland, παρουσιάζει την ιστορία του Ουκρανού Leopold Socha, ενός λωποδύτη εργάτη υπονόμων, του οποίου οι πράξεις τον ανέδειξαν σε ήρωα. Ζώντας στην πολωνική, τότε, πόλη της Λβιβ εν μέσω γερμανικής κατοχής, ο πρωταγωνιστής προσπαθεί να εξασφαλίσει οικονομικώς την οικογένειά του, διαπράττοντας ληστείες και κλοπές. Όταν του παρουσιάζεται η ευκαιρία να κερδίσει μεγάλο χρηματικό ποσό κρύβοντας μέσα στο δεύτερο σπίτι του, μέσα στους υπονόμους, μια μικρή ομάδα Εβραίων που διώκεται από τις κατοχικές δυνάμεις μετά την καταστροφή του γκέτο της πόλης, όπου και διέμεναν, εκείνος θα δεχτεί. Για δεκατέσσερις ολόκληρους μήνες, διακινδυνεύοντας ακόμα και τη ζωή του, ο Socha, επονομαζόμενος και Poldek, θα κάνει οτιδήποτε περνάει από το χέρι του για να διαφυλάξει την ασφάλεια και την επιβίωση των «Εβραίων του», ακόμα και όταν δεν υπάρχει πλέον το χρηματικό κίνητρο. Η συμπόνια για τον πόνο του άλλου, αλλά και το μεγαλείο ψυχής που επιδεικνύουν ορισμένοι άνθρωποι υπό τις δυσκολότερες συνθήκες, επιλέγοντας τον αλτρουισμό έναντι του προσωπικού, ιδιοτελούς οφέλους, εξυμνούνται στην συγκεκριμένη ταινία, που μπορεί να σοκάρει, όμως αξίζει κάθε ένα από τα 145 λεπτά της.

Κάπου εδώ, το αφιέρωμά μας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κλείνει και το μόνο που απομένει να πούμε είναι καλές προβολές!